数式で独楽する

数式を使って楽しむブログです

[tex: ]

ベクトルの発散

ベクトル \boldsymbol{A}
\begin{eqnarray}
\boldsymbol{A} &=& A_1 \, \boldsymbol{e}_1 + A_2 \, \boldsymbol{e}_2 + A_3 \, \boldsymbol{e}_3 \\
&& \boldsymbol{e}_1 = \left( \begin{array}{c} 1 \\ 0 \\ 0 \end{array} \right) , \quad \boldsymbol{e}_2 = \left( \begin{array}{c} 0\\ 1 \\ 0 \end{array} \right) , \quad \boldsymbol{e}_3 = \left( \begin{array}{c} 0 \\ 0 \\ 1 \end{array} \right)
\end{eqnarray}に対し、
\begin{equation}
\mathrm{div} \boldsymbol{A} = \frac{\partial A_1}{\partial x_1} + \frac{\partial A_2}{\partial x_2} + \frac{\partial A_3}{\partial x_3}
\end{equation}なるスカラー量を、ベクトル \boldsymbol{A}の発散といいます。
微小な空間においてベクトルの流入と流出を表します。


3次元直交座標系では、
\begin{equation}
\mathrm{div} \boldsymbol{A} = \frac{\partial A_x}{\partial x} + \frac{\partial A_y}{\partial y} + \frac{\partial A_x}{\partial z}
\end{equation}と書かれます。

ナブラ記号 \nabla
\begin{equation}
\nabla = \boldsymbol{e}_1 \, \frac{\partial}{\partial x_1} + \boldsymbol{e}_2 \, \frac{\partial}{\partial x_2} + \boldsymbol{e}_3 \, \frac{\partial}{\partial x_3}
\end{equation}を用いると、
\begin{equation}
\nabla \cdot \boldsymbol{A} = \mathrm{div} \boldsymbol{A}
\end{equation}と書くことができます。

なお、アインシュタインの縮約記法
アインシュタインの縮約記法 - 数式で独楽する
を用いると、
\begin{equation}
\nabla \cdot \boldsymbol{A} = \frac{\partial A_i}{\partial x_i}
\end{equation}です。