数式で独楽する

数式を使って楽しむブログです

[tex: ]

京大 1991年 前期 理系 第2問 その4 (おまけ)

行列 \displaystyle \left( \begin{array}{rr} 1 & -1 \\ -2 & 2 \end{array} \right)で表される1次変換を fとする。

(1)  fによる全平面の像は、直線 l: \ 2x+y=0であることを示せ。

(2) 平面上の点P (x,y)に対し、 l上の点でPとの距離が最小となる点をQとし、 fによる像がQとなる点のうちで表す原点との距離が最小となる点をP'とする。P'の座標 (x',y') x,yで表せ。

(3) 点P(x,y)を点P' (x',y')を対応させる写像 gとする。合成写像 f \circ g \circ fおよび g \circ f \circ gを求めよ。

小問(3)の補足

本設問で登場する行列
\begin{equation}
A = \left( \begin{array}{r}
1 & -1 \\
-2 & 2
\end{array} \right) , \quad
B = \frac{1}{10} \left( \begin{array}{rr}
1 & -2 \\
-1 & 2
\end{array} \right)
\end{equation}の固有値固有ベクトルは、
\begin{eqnarray}
A \left( \begin{array}{c} 1 \\ 1 \end{array} \right) &=& 0 \left( \begin{array}{c} 1 \\ 1 \end{array} \right), & \quad A \left( \begin{array}{r} 1 \\ -2 \end{array} \right) &=& 3 \left( \begin{array}{r} 1 \\ -2 \end{array} \right) \\
B \left( \begin{array}{c} 2 \\ 1 \end{array} \right) &=& 0 \left( \begin{array}{c} 2 \\ 1 \end{array} \right), & \quad B \left( \begin{array}{r} 1 \\ -1 \end{array} \right) &=& \frac{3}{10} \left( \begin{array}{r} 1 \\ -1 \end{array} \right)
\end{eqnarray}です。

一方の行列の固有ベクトルを他方の行列の固有ベクトルで表すことを考えます。
縮退しない方の固有ベクトルは、
\begin{eqnarray}
\left( \begin{array}{r} 1 \\ -2 \end{array} \right)
&=& - \frac{1}{3} \left( \begin{array}{r} 2 \\ 1 \end{array} \right)
+ \frac{5}{3} \left( \begin{array}{r} 1 \\ -1 \end{array} \right) \\
\left( \begin{array}{r} 1 \\ -1 \end{array} \right)
&=& \frac{1}{3} \left( \begin{array}{r} 1 \\ 1 \end{array} \right)
+ \frac{2}{3} \left( \begin{array}{r} 1 \\ -2 \end{array} \right)
\end{eqnarray}で表すことができます。

これを踏まえると、平面上の任意のベクトルを写像f,gで変換すると、次のようになります。
\begin{eqnarray}
p \left( \begin{array}{c} 1 \\ 1 \end{array} \right) + q \left( \begin{array}{r} 1 \\ -2 \end{array} \right)
& \stackrel{f}{\longrightarrow} & 3q \left( \begin{array}{r} 1 \\ -2 \end{array} \right)
= q \left[ - \left( \begin{array}{r} 2 \\ 1 \end{array} \right)
+ 5 \left( \begin{array}{r} 1 \\ -1 \end{array} \right) \right] \\
& \stackrel{g}{\longrightarrow} & \frac{3}{2} \ q \left( \begin{array}{r} 1 \\ -1 \end{array} \right)
= \frac{1}{2} \ q \left[ \left( \begin{array}{r} 1 \\ 1 \end{array} \right)
+ 2 \left( \begin{array}{r} 1 \\ -2 \end{array} \right) \right] \\
& \stackrel{f}{\longrightarrow} & 3q \left( \begin{array}{r} 1 \\ -2 \end{array} \right) \\
s \left( \begin{array}{c} 2 \\ 1 \end{array} \right) + t \left( \begin{array}{r} 1 \\ -1 \end{array} \right)
& \stackrel{g}{\longrightarrow} & \frac{3}{10} \ t \left( \begin{array}{r} 1 \\ -1 \end{array} \right)
= \frac{1}{10} \ t \left[ \left( \begin{array}{r} 1 \\ 1 \end{array} \right)
+ 2 \left( \begin{array}{r} 1 \\ -2 \end{array} \right) \right] \\
& \stackrel{f}{\longrightarrow} & \frac{3}{5} \ t \left( \begin{array}{r} 1 \\ -2 \end{array} \right)
= \frac{1}{5} \ t \left[ \left( - \begin{array}{r} 2 \\ 1 \end{array} \right)
+ 5 \left( \begin{array}{r} 1 \\ 1 \end{array} \right) \right] \\
& \stackrel{g}{\longrightarrow} & \frac{3}{10} \ t \left( \begin{array}{r} 1 \\ -1 \end{array} \right)
\end{eqnarray}
これより、
\begin{eqnarray}
f \circ g \circ f &=& f \\
g \circ f \circ g &=& g
\end{eqnarray}となっていることが分かります。